เงินโบนัส (Bonus) คือเงินค่าตอบแทนพิเศษที่ทางบริษัทหรือองค์กรมอบให้กับพนักงานนอกเหนือจากเงินเดือน เพื่อแสดงถึงความสำคัญของพนักงาน แต่ ฟรีแลนซ์ ส่วนใหญ่ไม่ได้นะเพราะรับผิดชอบตัวเองหมดเลย นอกจากนี้ โบนัสยังถือเป็นเครื่องมือสำคัญในการสร้างแรงจูงใจและ สร้างขวัญกำลังใจในการทำงาน ช่วยให้พนักงานมีกำลังใจและมุ่งมั่นพัฒนาตัวเองให้ดีขึ้น โดยโบนัสอาจเป็นส่วนหนึ่งของผลตอบแทนที่พนักงานได้รับตามระยะเวลาที่กำหนด เช่น โบนัสประจำปี เป็นต้น
เงินโบนัสสามารถแยกตามวัตถุประสงค์หรือหลักเกณฑ์ได้เป็นรูปแบบต่างๆ ดังนี้
- โบนัสประจำปี (Annual Bonus) คือโบนัสที่องค์กรจ่ายให้พนักงานในสิ้นปีหรือระยะเวลาที่กำหนด ได้มากน้อยขึ้นอยู่กับประสิทธิภาพการทำงานของพนักงานและประสิทธิผลทางธุรกิจของบริษัท
- โบนัสการทำงานดี (Performance Bonus) เป็นโบนัสที่จ่ายให้กับพนักงานที่ทำงานดีเกินความคาดหวัง โดยพิจารณาจากผลงาน
- โบนัสการประสานงานดี (Team Bonus) เป็นโบนัสที่จ่ายให้กับทีมที่มีการทำงานร่วมกันได้ดี และมีผลงานการทำงานที่ดีด้วย
- โบนัสจากความสมัครใจ (Retention Bonus) โบนัสที่มีจุดประสงค์ให้พนักงานอยู่ในบริษัทต่อไป เพราะมองเห็นศักยภาพความเชี่ยวชาญหรือประสบการณ์ของพนักงาน
- โบนัสจากงานพิเศษ (Special Project Bonus) มอบให้พนักงานเมื่อทำโปรเจกต์หรืองานพิเศษที่เกี่ยวข้องกับบริษัท
- โบนัสจากการสร้างรายได้ (Revenue Bonus) โบนัสที่เกิดจากการที่พนักงานได้สร้างยอดขายเกินเป้า
- โบนัสเพื่อการส่งเสริม (Incentive Bonus) โบนัสที่มอบให้เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการทำงาน สร้างแรงจูงใจให้พนักงานมีกำลังใจในการทำงานมากขึ้น
- โบนัสจากการเสนอแนะ (Referral Bonus) โบนัสที่มอบให้พนักงานที่แนะนำคนอื่นมาทำงานในบริษัท
เงินโบนัสไม่ใช่สิ่งที่กฎหมายกำหนดให้นายจ้างต้องจ่ายให้กับลูกจ้าง ดังนั้นเมื่อนายจ้างไม่จ่ายโบนัสให้กับลูกจ้างก็ไม่ได้ผิดกฎหมาย เพราะแต่ละบริษัทมีเหตุผลในการไม่จ่ายเงินโบนัส เช่น ผลประกอบการไม่เป็นไปตามเป้าหมาย หรือโปรเจกต์ต่างๆ ที่มอบหมายให้พนักงานไม่ถึงตามเป้าหมายที่กำหนดไว้ อย่างไรก็ตาม หากบริษัทหรือองค์กรมีเงื่อนไขที่ระบุไว้ในสัญญา นโยบายของบริษัท หรือกฎหมายที่เกี่ยวข้อง บริษัทต้องทำตามเงื่อนไขนั้นๆ เช่น ถ้าในสัญญาจ้างงานระบุว่าพนักงานจะได้รับเงินโบนัสหากทำตามเงื่อนไขที่กำหนด
เมื่อพนักงานประสบความสำเร็จในเงื่อนไขนั้น บริษัทจะต้องจ่ายเงินโบนัสตามที่ระบุไว้ หรือบางบริษัทอาจมีนโยบายเกี่ยวกับเงินโบนัสที่ระบุเงื่อนไขไว้ บริษัทก็จะต้องปฏิบัติตามนโยบายที่ตั้งไว้ เว้นแต่กรณีที่มีข้อยกเว้นที่ระบุไว้ในนโยบายด้วย ดังนั้น การจ่ายเงินโบนัสขึ้นอยู่กับตัวแปรหลายอย่าง รวมถึงสัญญาการจ้างงานและนโยบายของบริษัท การที่เงินโบนัสจะจ่ายหรือไม่จ่ายขึ้นอยู่กับการปฏิบัติตามเงื่อนไขและข้อกำหนดที่เกี่ยวข้องในแต่ละกรณี
